บันทึกวิถี ชีวิต ความทรงจำในเมืองตานี (1) สุนทรีย์ในอารมณ์รอบเมืองตานี : รอบแม่น้ำตานี

ฉันเป็นชาวปัตตานีมาตั้งแต่กำเนิด ชีวิตหลายขวบปีที่เกิด เติบโตและอาศัยอยู่ที่นี่ทำให้ฉันได้เห็นและเรียนรู้ในหลายสิ่งหลายอย่าง ทั้งในส่วนที่คนนอกพื้นที่อาจไม่มีโอกาสได้รู้และเห็นหรือได้ยิน ด้วยความเป็นชาวตานีทำให้ฉันและผู้คนที่เติบโต อาศัยอยู่ที่นี่มีโอกาสได้สัมผัส ซึมซับมากกว่าคนนอกพื้นที่ เช่น การใช้ การฟังภาษามลายูถิ่นที่เป็นลักษณะสำเนียงเฉพาะคนตานี ที่ถือได้ว่าในโลกนี้แทบจะเป็นพื้นที่ที่เหลือเพียงน้อยนิดที่ใช้ภาษานี้ในการติดต่อสื่อสาร วิถีความเป็นพหุวัฒนธรรมที่มีสายใยเชื่อมโยงกันมาอย่างยาวนานหลายร้อยปี ระหว่างพี่น้องต่างความเชื่อ ภาษา วัฒนธรรม ของชาวมุสลิม พุทธและอื่น ๆ ในพื้นที่ สิ่งหล่านี้ฉันถือว่าเป็นต้นทุนทางสังคมและวัฒนธรรมที่รุ่มรวยและมีคุณค่าของชาวปัตตานี

ในเมื่อปัตตานีมีสิ่งดีดีที่น่าจดจำ บันทึกมากมายเหลือที่จะกล่าว และหลายอย่างแม้กระทั่งฉันและหลายคนอาจลืมไปแล้วว่าเรามีสิ่งนั้นหรือเคยมีสิ่งนั้นอยู่ การเรียบเรียงเพื่อเขียนเกี่ยวกับวิถี ชีวิต ความทรงจำเหล่านั้น จึงถือเป็นส่วนหนึ่งของการร่วมร้อยเรียง เก็บเกี่ยว บันทึกสิ่งเหล่านั้นเสมือนจดหมายเหตุส่วนตัว ที่บุคคลหนึ่งในพื้นที่ตั้งใจเก็บเรียบเรียงไว้ โดยฉันตั้งใจแบ่งเป็นหมวดหมู่พอสังเขปอย่างง่าย ๆ ตามลักษณะสุนทรียะทางอารมณ์เมื่อคนๆ หนึ่ง ได้มีโอกาสเดินหรือสำรวจรอบเมืองตานี ในอาณาบริเวณที่ไม่กว้างใหญ่มากนัก คุณจะได้สัมผัสพบเห็นกับผู้คน สถานที่ แม้กระทั่งสถานที่ที่ได้จากหายไปแล้ว แต่คุณอาจได้ยินเรื่องราวจากคำบอกเล่า ความทรงจำของผู้คนในพื้นที่ ฉันเองก็ตั้งใจที่จะเก็บมาร้อยเรียงเขียนบอกไว้ ณ พื้นที่แห่งนี้เช่นเดียวกัน   

ฉันขอเริ่มต้นการบอกเล่า เรียบเรียงวิถี ชีวิตเหล่านั้น ผ่านจุดศูนย์กลางคือแม่น้ำปัตตานี โดยขอเรียกชื่อสั้น ๆ ว่า “แม่น้ำตานี” ที่มีต้นน้ำจากเทือกเขาสันกาลาคีรี คดเคี้ยวเลี้ยวผ่านพื้นที่หลายจังหวัดจวบจนกระทั่งสิ้นสุดที่อำเภอเมืองปัตตานี เพื่อไหลลงสู่ทะเลอ่าวไทย ในช่วงเช้าหรือเย็นเมื่อมีโอกาสฉัน และชาวเมืองตานีหลาย ๆ มักจะแวะเวียนไปเดินเล่นหรือออกกำลังกายตรงบริเวณริมแม่น้ำตานี เพื่อเสพบรรยากาศความผ่อนคลาย อากาศที่บริสุทธิ์ ทิวทัศน์ที่งดงามเป็นเอกลักษณ์ รวมทั้งส่วนหนึ่งเพื่อพบปะมิตรสหายในระหว่างการออกมาผ่อนคลายนอกบ้านอันถือเป็นสุนทรียะอย่างหนึ่งของชีวิต