ห้องพิพิธภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้
*** ประจำวิทยาเขตหาดใหญ่ ***
การจุดประกายในการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้ เริ่มจากเหตุผลและความจำเป็นของเครื่องนุ่งห่มซึ่งเป็นหนึ่งในปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญในการดำรงชีวิต จึงเป็นความสำคัญยิ่งในการจัดทำโครงการส่งเสริมและพัฒนาผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้โดยเริ่มดำเนินการลงพื้นที่สำรวจแหล่งทอผ้าใน 4 พื้นที่ คือ แหล่งทอผ้าเกาะยอ จังหวัดสงขลา แหล่งทอผ้านาหมื่นศรี จังหวัดตรัง แหล่งทอผ้ายกนคร จังหวัดนครศรีธรรมราช และแหล่งทอผ้าไหมพุมเรียง จังหวัดสุราษฎร์ธานี ตั้งแต่ปีพ.ศ.2539 พบว่าระยะแรกแหล่งทอผ้าทุกแหล่งมีปัญหาและสภาพวิกฤตไปในทิศทางเดียวกัน เช่น ปัญหาขาดความมั่นใจในการประกอบอาชีพการทอผ้า , ปัญหาในการจัดตั้งกลุ่มทอผ้าที่มีความเข้มแข็งและมั่นคง ,ปัญหาการสืบทอดทักษะการทอผ้า,ปัญหาการขยายจำนวยช่างทอ ,ปัญหาการตลาดและการควบคุมคุณภาพการผลิต จึงได้มีการดำเนินการจัดทำโครงการย่อยเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวข้างต้น ตั้งแต่ปีพ.ศ.2540-ปัจจุบัน ดังนี้
- โครงการศึกษา รวบรวมลวดลายผ้าและเทคนิคการทอผ้าพื้นบ้านภาคใต้
- โครงการรวบรวมช่างทอผ้าพื้นบ้านภาคใต้
- โครงการจัดตั้งกลุ่มทอผ้าพื้นบ้านภาคใต้
- โครงการพัฒนาตลาดผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้ (ระดับท้องถิ่น ภูมิภาค ประเทศ)
- โครงการเพื่อการเผยแพร่ ประชาสัมพันธ์สร้างคุณค่า/คุณประโยชน์ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้
- โครงการวิจัยและพัฒนาแบบองค์รวม (สีย้อมธรรมชาติ,คุณภาพการผลิตผ้าทอ,การพัฒนาการแปรรูปผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้ ฯลฯ)
- โครงการพัฒนาเครือข่ายกลุ่มทอผ้าพื้นบ้านภาคใต้
- โครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้
จึงได้มีการรวบรวมผ้าทอลวดลายโบราณที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่ละแหล่งที่ได้จากการบริจาคจากเจ้าของผ้าที่มีเจตนารมณ์มอบให้มหาวิทยาลัยเพื่อการมีส่วนร่วมในการจัดตั้งห้องพิพิธภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้ รวมทั้งการจัดหาผ้าทอ โดยช่างทอที่มีฝีมือการทอด้วยเทคนิคโบราณ ทอเก็บลายเพื่อเป็นการสืบทอดลวดลายโบราณไว้ไม่ให้สูญหาย ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้ที่ได้รวบรวมไว้ถือเป็นหลักฐานที่เปรียบเสมือนบันทึกประวัติศาสตร์ที่สำคัญที่จะสะท้อนให้เห็นเรื่องราวของชนชาติ ทั้งในแง่ของวิถีชีวิต สภาพแวดล้อม ภูมิปัญญา ค่านิยม ความเชื่อ รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของสังคมในแต่ละยุคผ่านผืนผ้า ต่อมาในปีพ.ศ.2543 จึงเริ่มจัดตั้งห้องพิพิธภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้โดยใช้พื้นที่บริเวณชั้น 7 คณะการจัดการสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ เป็นพื้นที่จัดแสดงผ้าทอพื้น และจัดเก็บผ้าทอที่มีจำนวนกว่า 2000 ผืน ต่อมาในปี พ.ศ.2557 – ปัจจุบัน ได้ย้ายสถานที่ทำการไปยังอาคารศูนย์ส่งเสริมศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ และเปิดบริการให้เข้าชมห้องพิพิธภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้านภาคใต้ได้ทุก วันจันทร์ – วันศุกร์ เวลา 08.30 – 17.00 น.เว้นวันหยุดราชการ
(ปิดวันเสาร์ – วันอาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์)
