สำหรับช่วงนี้ ยามค่ำคืนหลายหมู่บ้านจัดการแข่งขันตั๊กแตนกันอย่างคึกคัก เด็กและเยาวชนเข้ามาร่วมกิจกรรมกับผู้ใหญ่อย่างสนุกสนาน
เบอลาแล หมายถึง ตั๊กแตน จือแฆะ หมายถึง เสียงร้อง ตั๊กแตนที่นำมาแข่งขัน เรียกว่าตั๊กแตนผี หรือตั๊กแตนกวาง ตั๊กแตนกวางมีลำตัวยาว ขายาว มีปีกและลำตัวสีน้ำตาลอย่างใบตองแห้ง จัดอยู่ในกลุ่มตั๊กแตนผี (Aularches Miliaris) ชาวบ้านเรียกขณะตี๊กแตนร้อง ว่า ตั๊กแตนขัน ในความเป็นจริงแมลงไม่ได้ส่งเสียงร้องออกจากปาก ตั๊กแตนและจิ้งหรีดใช้อวัยวะที่เรียกว่า Stridulating Organs ถูกัน คือขาหลังของตั๊กแตน ตรงด้านของ Femur (อ้างอิง สุธรรม อารีกุล.บทปฏิบัติการกีฏวิทยาเบื้องต้น มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,2510 หน้า 54) ตั๊กแตนผีสามารถส่งเสียงได้อย่างน้อย 40-50 ครั้ง /นาที ชาวบ้านจะฟังออกเป็นเสียง จือแฆะ จือแฆะ … การแข่งขันตั๊กแตนเริ่มจากชาวมาเลเซีย แพร่หลายเข้าสู่สุไหงโกลก สุไหงปาดี ตากใบ นราธิวาส ปี พ.ศ.2527 ที่อำเภอสุไหงโกลก มีการแข่งขันเสียงตั๊กแตนผีที่สนามกีฬามหาราช โดยนายอำเภอเป็นผู้จัดการแข่งขัน รางวัลที่ 1 ทีวีสี 1 เครื่อง ที่ 2 สร้อยคอทองคำหนัก 2 สลึง ที่ 3 รถจักรยาน 1 คัน มีตั๊กแตนเข้าแข่งขั้น 5,000 ตัว การหาตั๊กแตนมาเลี้ยงจะออกหากันตอนกลางคืนใช้ไฟฉายส่งไปตามพุ่มไม้ อาหารที่กินส่วนใหญ่คือ แตงกวา ฝรั่ง โคนใบสับปะรด ผักกาด หยวกกล้วย ต้องระวังไม่ให้แมลงหวี่ตอมอาหารของตั๊กแตน ต้องหมั่นเปลี่ยนอาหารบ่อยๆ (ข้อมูลวารสารรูสะมิแลปีที่ 7 ฉบับที่ 3 พ.ค.-ส.ค. 2527 หน้า 81-84)
การแข่งขันเริ่มต้นเมื่อแสงไฟดับมืดลง มีเพียงไฟฉายดวงเล็กๆของกรรมการส่งกระดาษนับคะแนน เสียงนกหวีดดังขึ้นเป็นสัญญาณ กรรมการตั้งแถว ตามจำนวนแถวและจำนวนของตั๊กแตนที่เข้าแข่งขัน เช่น กรรมการแถวละ 2 คน เดินไปที่เสาที่ 1 ของแต่ละแถว ถ้ามี 4 แถว ก็มีกรรมการ 8 คน คนหนึ่งถือไฟฉายไว้ส่องจดคะแนน อีกคนนับเสียงตั๊กแตนกรรมการจะยืนนับเสียงที่เสากรงตั๊กแตนเสาละ 1 นาที เสียงนกหวีดจะเป็นสัญญาณให้ก้าวไปยังเสาถัดไปตามลำดับ จนครบจำนวนเสาแต่ละแถว เรียกว่ายกที่ 1 เมื่อยกที่ 2 เริ่มขึ้น กรรมการแต่ละแถวจะสลับแถวใหม่ ทำเช่นนี้จนครบ 3 ยก กรรมการจะนำผลการนับเสียงตั๊กแตนมารวมกันเพื่อตัดสิน บางพื้นที่ใช้กะลามีรูแช่น้ำเพื่อจับเวลา
ตั๊กแตนผี นับเป็นแมลงศัตรูพืชในกลุ่มมะพร้าวและปาล์ม หากเกิดการระบาดจะทำลายพืชผลทางการเกษตรเสียหายเป็นวงกว้าง แต่หากแมลงพวกนี้อยู่ในสภาวะสมดุลก็เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติที่งดงาม
เรียบเรียง: นางสาวนราวดี โลหะจินดา นักวิชาการอุดมศึกษา ชำนาญการ
ภาพ: ถ่ายที่อำเภอโคกโพธิ์ / ปี: ไม่ระบุ
©คลังข้อมูลภาพ สถาบันวัฒนธรรมศึกษากัลยาณิวัฒนา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
ห้ามตัดต่อ ดัดแปลง หรือคัดลอกโดยไม่ได้รับอนุญาต
.
#แข่งเสียงตั๊กแตน #เบอลาแลจือแฆะ #มอปัตตานี #สถาบันวัฒนธรรมศึกษากัลยาณิวัฒนา #มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ #CulturePSU #PSUpattani
