.jpg)
เมื่อฤดูร้อนย่างกรายเข้าสู่ภาคใต้ ช่วงมีนาคมถึงเมษายน มีแสงแดด ลมพัดแรง เป็นช่วงที่น้ำกร่อยที่ขังในนาเกลือตกผลึกเป็นเกลือ แต่ก่อนที่จะเก็บผลผลิตเกลือมีสิ่งหนึ่งน่าสนใจและเป็นที่ต้องการอย่างมากในวงการอาหารและเวชภัณฑ์ นั่นคือ ดอกเกลือ หรือผลึกเกลือบริสุทธิ์ที่มีคุณค่าทางโภชนาการและความงาม
ดอกเกลือ (Fleur de sel) flower of salt คือผลึกเกลือแรกในแปลงนาเกลือ ลอยอยู่เหนือผิวน้ำในช่วงเวลาที่เหมาะสม มีขนาดเล็ก เกาะลอยกันเป็นแพ มีความบริสุทธิ์ มีคุณค่าทางโภชนาการ มีไอโอดีนธรรมชาติ โซเดียมต่ำ รสกลมกล่อม ไม่เค็มมาก คุณสมบัติของดอกเกลือถือว่าดีเยี่ยม ใช้บริโภคจะดีมาก นอกจากนี้แมกนีเซียมคลอไรด์ในองค์ประกอบของดอกเกลือมีผลต่อผิวพรรณช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการกักเก็บความชุ่มชื้น ลดความหยาบกร้าน ช่วยผลัดเซลล์ผิวและลดการอักเสบของผิวได้
.jpg)
.jpg)
ดอกเกลือเป็นผลผลิตแรกที่เกิดขึ้นในแปลงนาปลงของชาวนาเกลือปัตตานีเป็นแปลงนาน้ำตื้น ชาวนาขังน้ำปริมาณน้อยระดับน้ำเกลือสูงเพียง 3-4 เซนติเมตร เมื่อเกลือตกผลึกแล้ว ทำให้เก็บดอกเกลือได้ยาก ต้องอาศัยความชำนาญในการช้อนดอกเกลือ ต้องทำอย่างเบามือ เพื่อให้ดอกเกลือค่อนข้างสะอาด ระมัดระวังไม่ให้โคลนผิวดินติดขึ้นมาด้วย ดอกเกลือของปัตตานีจะเก็บได้ช้ากว่าทางบ้านแหลม เพชรบุรี หรือสมุทรสาคร เนื่องจากแปลงนาเกลือบ้านแหลมจะมีขนาดใหญ่กว่าที่ปัตตานี ขังน้ำได้ในปริมาณมาก เก็บได้ง่ายกว่า
.jpg)
การเก็บดอกเกลือ
ช่วงเวลาในการเก็บดอกเกลือนั้นเราจะเก็บช่วงกลางวันที่แดดร้อนจัดก่อนที่ชาวนาเกลือจะมาเคาะเก็บเกลือในตอนเย็น เพราะจะมีดอกเกลือเกาะเป็นแพลอยอยู่เหนือน้ำ โดยอุปกรณ์การเก็บดอกเกลือ หลักๆที่ต้องมีคือกระชอน และถังใส่ผ้าขาวบางมารองในถังเก็บจะมีตะกร้าเป็นตะแกรงไว้กรองน้ำเกลือส่วนเกิน
การเก็บดอกเกลือนั้นขั้นแรกนำกระชอนลงไปค่อยๆช้อน อย่างเบามือ ช้าๆ เก็บดอกเกลือบนผิวน้ำที่เกาะลอยกันเป็นแพ จะไม่เอียงไปเพราะจะโดนโคลนข้างล่างขึ้นมา เมื่อค่อยๆช้อนเสร็จแล้ว ก็เขย่าให้น้ำส่วนเกินออก แต่หากมีสิ่งอื่นเช่นเกสรดอกหญ้า สาหร่าย เศษที่เห็นชัดๆ ก็จะเก็บเอาออกทันที และหากเปื้อนโคลนก็จะไปล้างเขย่ากับน้ำในแปลงบริเวณที่สะอาด จากนั้นก็ขึ้นไปเทใส่ถังที่มีผ้าขาวบางกรองน้ำส่วนเกินอีกชั้น เนื่องจากเกลือปัตตานีมีความชื้นสูงเพราะใช้น้ำกร่อยจากอ่าวปัตตานีแล้วมาทำเกลือหรือดอกเกลือ เมื่อเก็บเกลือมาคนโบราณก็จะนำไปสตุในกระทะ เป็นการคั่วไฟ เพื่อจะไล่ความชื้น แต่ในปัจจุบันจะใช้เครื่องอบลมร้อนมาไล่ความชื้นออกไป เราจึงได้เกลือหรือดอกเกลือที่บริสุทธิ์ ขาว สะอาด ถนอมดอกเกลือเพื่อใช้งานต่อไป
เนื่องจากการขังน้ำในแปลงนาเกลือน้อย ทำให้เก็บดอกเกลือยาก ชาวนาเกลือปัตตานีจึงไม่นิยมเก็บดอกเกลือ ทำให้ราคาการขายดอกเกลือสูง จากการสอบถามชาวนาเกลือราคาของดอกเกลือจะตกประมาณ 200 – 250 บาท ต่อกิโลกรัม หากมีการต่อยอดผลิตภัณฑ์ สามารถที่จะต่อยอดไปได้ไกล เพราะเป็นที่ต้องต้องการในธุรกิจชูรส ปรุงอาหาร ประกอบสมุนไพร ผลิตภัณฑ์เวชภัณฑ์
.jpg)
.jpg)
ผลิตภัณฑ์จากดอกเกลือ
ผลิตภัณฑ์จากดอกเกลือมีหลายประเภท ดังนี้
1. เกลือสำหรับปรุงอาหาร ดอกเกลือเป็นเกลือบริสุทธิ์ที่มีแร่ธาตุสูง นิยมใช้ปรุงอาหารเพื่อเพิ่มรสชาติและกลิ่นหอม นิยมใช้โรยหน้าอาหาร เช่น สลัด สเต็ก ปลา หรือใช้ทำซอสต่างๆ
2. เกลือสำหรับอาบน้ำ ดอกเกลือสามารถใช้ผสมน้ำอาบเพื่อขจัดเซลล์ผิวเก่า เผยผิวใหม่ที่เรียบเนียน กระจ่างใส และช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อ
3. เกลือสำหรับขัดผิวดอกเกลือสามารถนำมาผสมกับน้ำมันมะกอกหรือโยเกิร์ต เพื่อใช้ขัดผิว ช่วยขจัดเซลล์ผิวเก่า กระตุ้นการไหลเวียนโลหิต และทำให้ผิวนุ่มนวล
4. สบู่ดอกเกลือ สบู่ดอกเกลือมีคุณสมบัติคล้ายกับเกลือสำหรับอาบน้ำ ช่วยทำความสะอาดผิวอย่างล้ำลึก ขจัดเซลล์ผิวเก่า และบำรุงผิวให้ชุ่มชื้น
5. ยาสีฟันดอกเกลือ ยาสีฟันดอกเกลือมีคุณสมบัติช่วยขจัดคราบพลัคและแบคทีเรียในช่องปาก ช่วยให้ฟันขาวสะอาด และลมหายใจหอมสดชื่น
6. ผลิตภัณฑ์อื่นๆ ดอกเกลือยังสามารถนำมาใช้ทำผลิตภัณฑ์อื่นๆ ได้อีก เช่น เทียนหอม ครีมบำรุงผิว โลชั่น และอื่นๆ
.jpg)
เรียบเรียงบทความโดย:
นายซันนูซี
การีจิ นักวิชาการศึกษา
.
ส่วนหนึ่งจากการสัมภาษณ์
นางสาวนราวดี โลหะจินดา นักวิชาการอุดมศึกษาชำนาญการ
ขณะลงพื้นที่วิจัยเก็บข้อมูลนาเกลือปัตตานี
.
อ้างอิง:
จินดารัตน์
สิริวิจักษณ์. (2024). มหัศจรรย์
“ดอกเกลือ” กับคุณประโยชน์รอบด้าน , สืบค้นเมื่อ 26
มีนาคม 2567. จาก. https://www.sanook.com/health/19313/